De lat in de bestuurskamers moet hoger

Elke dag laten bedrijven kansen liggen omdat de raad van bestuur blijft hangen in cijfers en rapportering. “De lat moet hoger”, vinden Julie Desmet en Tessa Dugardin, co-ceo’s van Stella P. “Goed bestuur moet waarde creëren. Het is geen doel op zich, maar een hefboom om betere beslissingen te nemen.”  

Besturen gaat over veel meer dan de agenda volgen en rapporten afvinken. Het gaat over richting geven, uitdagen en bedrijven toekomstbestendig maken. Toch zien ze bij Stella P. te vaak dat raden van bestuur blijven hangen in toelichting en controle. “Vergaderingen verzanden te snel in rapportering”, zegt co-ceo Tessa Dugardin. “Tegen dat iedereen heeft verteld wat er gebeurd is, is de helft van de tijd voorbij.” Ze illustreert dit met een anekdote. “Een bestuurder zei eens:‘Onze raad is een pannenkoekenraad. Elk om de beurt leg je een pannenkoek op tafel en tegen het einde van de dag heb je een stapeltje pannenkoeken en dat is het.” Er blijft met andere woorden amper ruimte voor strategische gesprekken. “Waar willen we naartoe, hoe zullen we groeien en welke risico’s zien we? Dat zijn de vragen die aan bod moeten komen.”

“Een raad van bestuur die goed werkt, geeft veel energie. Die weten wat gedaan.En ze krijgen bevestiging waarom ze dit werk doen: ‘Ik heb weer richting gekregen, en ik heb er weer goesting in.’”

Stella P. helpt bedrijven om raden van bestuur en adviesraden naar een hoger niveau te tillen en hierdoor governance werkbaar en tastbaar te maken. Hun aanpak vertrekt vanuit drie pijlers: samenstelling, evaluatie en opleiding. “Externe bestuurders en adviseurs worden niet langer geselecteerd op buikgevoel of via informele netwerken, maar op duidelijke criteria rond competenties, onafhankelijkheid en objectiviteit”, zegt co-ceo Julie Desmet. “Bedrijven zoeken steeds vaker nieuwe profielen en expertise, van kmo’s en start-ups tot beursgenoteerde ondernemingen, vzw’s en semi-overheden. Governance wordt complexer en dus moet de selectie professioneler.”

Maar zelfs met de juiste samenstelling werkt een raad niet automatisch goed. “Iedereen weet dat evalueren belangrijk is, maar bijna niemand doet het. Bestuurders moeten op een veilige manier in de spiegel kunnen kijken, individueel en als groep. Pas dan wordt duidelijk wat er blokkeert en wat beter kan.”

Fout beeld van rol

Het gebrek aan reflectie zorgt er volgens Stella P. voor dat veel raden onder hun niveau presteren. Verwachtingen worden niet uitgesproken, moeilijke thema’s blijven liggen en de rollen tussen bestuur en management lopen door elkaar. Vernieuwing blijft uit, zelfs wanneer iedereen voelt dat de dynamiek niet meer werkt. “Dan hoor je: ‘Het loopt al een jaar stroef, maar we doen gewoon verder.’ Je komt vier of vijf keer per jaar samen. Als je dat telkens laat liggen, ben je zo een jaar kwijt”, zegt Dugardin.

Ook de rol van bestuurder zelf wordt vaak verkeerd ingeschat. Het is niet omdat je een goede ceo was, dat je automatisch een goede bestuurder bent. Besturen vraagt andere vaardigheden: luisteren, uitdagen, strategisch meedenken zonder operationeel te worden. Veel mensen onderschatten dat bestuurder zijn iets anders is dan leidinggeven.” Daarom organiseert Stella P. opleidingen en begeleidingstrajecten. “Zelfs ervaren bestuurders weten soms niet goed wat hun kader is. Ze doen wat ze denken dat hoort, terwijl ze veel meer impact kunnen hebben.”

Bewustwording

De afgelopen tien jaar verzamelde Stella P. unieke inzichten over hoe raden werken. “We zitten op een berg data: patronen, werkingsmodellen, wat werkt en wat niet. Dat inzicht willen we inzetten om het niveau in bestuurskamers structureel te verhogen.” Daarom traint Stella P. meer dan 200 bestuurders per jaar en lanceerde het een opleiding voor opvolgers in familiebedrijven. “Zij worden binnenkort bestuurder, maar hebben vaak geen idee wat dat betekent. Wij leren hen: wat is governance? Hoe neem je beslissingen? Hoe ga je om met conflicten? Als je inzicht hebt, kun je impact maken.”

Toen Stella P. in 2014 startte, moest het team vooral uitleggen wat een adviesraad was en welke waarde die kon brengen. “We waren aan het prediken in de woestijn”, zegt Dugardin. Vandaag is de bewustwording er, en ligt de uitdaging elders: ervoor zorgen dat adviesraden effectief waarde creëren. “Raden die elkaar rapportjes tonen, brengen geen groei. Bestuur wordt pas relevant wanneer er energie vrijkomt en richting.”

Over Stella P. bestaan soms nog misverstanden. Sinds de overname drie jaar geleden is de organisatie gegroeid en heeft het team zijn dienstverlening verbreed. “Mensen denken soms dat wij alleen vrouwen plaatsen”, zegt Dugardin. “In werkelijkheid is bijna zeventig procent van de bestuurders die wij aanbrengen, man.” Het idee dat Stella P. een jong, vrouwelijk team is, klopt evenmin. “Die fase zijn we ontgroeid”, zegt Desmet. Ze passen hun eigen principes toe en hebben zelf een externe raad van advies. “We zijn het product dat we verkopen.”

De lat in bestuurskamers mag dan hoger liggen, de winst is voor iedereen. “Goed bestuur creëert niet alleen betere beslissingen, het bouwt aan sterkere organisaties, betrokken mensen en duurzame groei, precies waar Stella P. elke dag voor gaat”, besluit Tessa Dugardin.

Artikel door De Bestuurder.